Với vai trò là “chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật” bất đắc dĩ của gia đình, tôi thường xuyên nhận được những cuộc gọi than phiền về máy tính. Dù tôi rất sẵn lòng giúp đỡ, nhưng nhìn lại vài năm gần đây, vấn đề không nằm ở sự thiếu hiểu biết của người thân, mà hầu hết đến từ một nguyên nhân: Windows.
Hơn 30 năm gắn bó với Windows: Từ phiên bản đầu tiên đến “dịch vụ bán dịch vụ”
Tôi vẫn nhớ như in khi bố tôi mang về bản Windows 3.1 cùng một thanh RAM bổ sung, giúp gia đình tôi có thể (hầu như) tạm biệt MS-DOS. Kể từ đó, Windows trở thành hệ điều hành quen thuộc trong nhà, và khi tôi rời đi, chúng tôi đã sử dụng đến Windows 8.
Bố tôi vẫn dùng Windows tại nơi làm việc, còn mẹ tôi chưa từng biết đến một hệ điều hành nào khác. Do đó, việc họ tiếp tục gắn bó với những gì đã quen thuộc là điều dễ hiểu. Trong suốt vài thập kỷ, mọi thứ đều diễn ra suôn sẻ. Nhưng rồi Windows dần trở thành một hệ điều hành kết nối trực tuyến, và sau đó còn hơn thế nữa – nó biến thành một “dịch vụ bán các dịch vụ khác”. Hậu quả là tôi nhận được cuộc gọi hàng tuần từ bố mẹ với điệp khúc “máy tính của con bị hỏng rồi!”.
Máy tính hiển thị trò chơi Solitaire trên Windows 3.1.
Thời gian và công sức lãng phí vì các sự cố Windows
Thực tế là một hệ điều hành hiện đại không nên gây ra quá nhiều cuộc gọi hỗ trợ như vậy. Bố mẹ tôi không phải những người mù công nghệ. Thậm chí, bố tôi đã dạy tôi cách làm việc với dòng lệnh DOS và chỉnh sửa các tệp batch trước khi tôi đi học. Vì vậy, đây không phải trường hợp người dùng thiếu kiến thức.
Hầu hết thời gian, vấn đề nằm ở chỗ một chức năng vốn đang hoạt động bình thường bỗng dưng ngừng chạy vì một thay đổi nào đó trong chính Windows. Gần đây, máy in của mẹ tôi bỗng dưng từ chối in sau bản cập nhật mới nhất. Sau một hồi loay hoay, giải pháp dễ nhất là mua một chiếc máy in mới, vì chiếc cũ đã vài năm tuổi và được thiết kế cho Windows 10, chứ không phải Windows 11.
Nhu cầu sử dụng cơ bản không còn ràng buộc bởi Windows
Điều thực sự gây khó chịu là các tác vụ mà bố mẹ tôi thực hiện trên máy tính không còn yêu cầu Windows nữa. Các ứng dụng duy nhất họ sử dụng là trình duyệt web và các ứng dụng văn phòng. Vì vậy, về lý thuyết, họ hoàn toàn có thể chuyển sang Chromebook (mặc dù phiên bản web của Office không thực sự tối ưu) hoặc máy Mac. Và trước khi bạn định nói, “không”, tôi sẽ không gợi ý họ chuyển sang Linux. Mặc dù “năm của Linux trên máy tính để bàn” có thể đang đến gần hơn bao giờ hết, nhưng chắc chắn đó không phải là năm nay, và tôi chắc chắn không muốn khắc phục sự cố đó qua điện thoại.
Thành thật mà nói, lựa chọn tốt nhất (và tôi có thể hơi thiên vị ở đây) chính là macOS. Đây là hệ điều hành tôi đã chuyển sang vào năm 2019 sau khi chiếc laptop Windows 10 của tôi liên tục gặp lỗi sau mỗi bản cập nhật Windows, và tôi chưa bao giờ hối hận.
Một chiếc MacBook Air màu bạc đặt trên bàn gỗ.
Thách thức về chi phí và tầm nhìn dài hạn khi chuyển đổi
Vấn đề là, ngoài việc phải thích nghi với macOS, bố mẹ tôi sẽ e ngại về giá cả. Họ cảm thấy thoải mái hơn với những chiếc laptop tầm trung giá khoảng 300 USD, vì (giống như những người dùng thông thái) máy tính đối với họ chỉ là công cụ để thực hiện các tác vụ cơ bản.
Tuy nhiên, có một chi phí ẩn liên quan đến thời gian chết của các hệ thống này. Có thể Windows gặp lỗi thường xuyên như vậy chính vì chúng là những hệ thống giá rẻ. Nhưng dù thế nào đi nữa, đã đến lúc cần có một sự thay đổi.
Tôi không phiền khi giúp bố mẹ giải quyết các vấn đề máy tính, nhưng nó giống như việc có ai đó sở hữu một chiếc ô tô cũ nát, từ chối thay thế, và liên tục cần giúp đỡ mỗi khi xe hỏng hóc. Điều đó có nghĩa là tôi cần tìm cách để “cai nghiện” Windows cho bố mẹ mình.
Có lẽ khi Apple giảm giá những chiếc MacBook Air đời cũ nhất tiếp theo, đó sẽ là cơ hội hoàn hảo để tôi hành động.
Tài liệu tham khảo:
- How-To Geek: 2025 Won’t Be the Year of the Linux Desktop, Either. So What?
